Onlangs was in het nieuws dat advocaten het steeds drukker hebben met rechtszaken over het testament van een ouder die is overleden. Want wist ma door haar dementie nog wel wat ze deed toen ze haar kinderen onterfde en het spaargeld aan een goed doel schonk? Of een van de kinderen tot enig erfgenaam benoemde en de andere onterfde?
Door de vergrijzing hebben notarissen meer en meer te maken met kwetsbare ouderen. Bijvoorbeeld door dementie of doordat ze voor hun verzorging afhankelijk worden van hun kinderen of anderen. Voor de zekerheid roepen zorgvuldige notarissen steeds vaker de hulp in van een arts om in te schatten of iemand nog wel wilsbekwaam is. Dat wil zeggen: in staat om te overzien wat een groot besluit tot gevolg heeft. De hulp van een gespecialiseerde arts is onderdeel van een stappenplan van de beroepsorganisatie van notarissen voor mensen bij wie het vermoeden bestaat dat ze wilsonbekwaam zijn, en in het bijzonder voor mensen met dementie.
Een notaris moet ervan overtuigd zijn dat iemand begrijpt wat hij ondertekent. Hij heeft een onderzoeksplicht. Het lastige is dat het niet zo zwart-wit is. Als iemand Alzheimer heeft, betekent het niet altijd dat die de consequenties van een beslissing niet meer overziet. Misschien zit iemand in het eerste stadium en vindt hoofdrekenen moeilijk, maar kan diegene nog wel overzien wat een woningverkoop betekent. Het advies van een arts na een uitgebreid gesprek kan voor de notaris net de doorslag geven.
Een ouder kan een kind onterven, al houdt een kind altijd recht op zijn legitieme portie. Dat is de helft van zijn erfdeel. Als een kind is onterfd, zegt dat kind vaak dat pa of ma ze niet meer op een rijtje had en dat dus het testament van tafel moet. Maar een testament is geldig, tenzij het tegendeel bewezen wordt en dat bewijs is niet altijd makkelijk te leveren. Medische informatie over de overledene is natuurlijk het beste, maar die is vertrouwelijk en krijg je dus niet makkelijk in handen. Overigens speelt de problematiek natuurlijk ook bij mensen zonder kinderen. Wat te denken van het nichtje dat zich ogenschijnlijk zo liefdevol om tante bekommerde, maar haar ook afschermde van andere familieleden en na haar dood enig erfgenaam bleek te zijn? Of de hoogbejaarde man die in enkele jaren acht keer zijn testament veranderde, zonder dat de notaris argwaan kreeg?
Er rust een zware verantwoordelijkheid bij de notaris, maar mensen kunnen gelukkig zelf ook maatregelen treffen. Tijdig wensen vastleggen bijvoorbeeld in een levenstestament. Daarin regelt u wat er op financieel en medisch gebied (bijvoorbeeld wel of geen euthanasie) moet gebeuren als u zelf niet meer in staat bent om die dingen te regelen. U kunt daarin ook een volmacht geven aan iemand en een bewindvoerder voor de financiën en een mentor voor de medische kant benoemen. Daarmee voorkomt u dat er tijdens uw leven en daarna dingen gebeuren die tegen uw wil en uw belang ingaan, zoals financieel misbruik. En natuurlijk niet te lang wachten met het maken van een testament. Deskundig en betrouwbaar advies is hierbij van belang; daarvoor kunt u bij AlterEgo Services altijd terecht.
